Istota zmiany przepisów

Od 1 stycznia 2021r. (uwaga – przepisy już obowiązują!) osoby fizyczne prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze w zakresie umów nie mających dla nich charakteru zawodowego uzyskują uprawnienia i ochronę właściwą dla konsumentów – w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, rękojmi za wady oraz stosowania klauzul niedozwolonych.

Skutek zmiany – dla kogo zmiana jest istotna

Obowiązująca już zmiana przepisów jest kluczowa i ma znaczenie w działalności gospodarczej każdego przedsiębiorcy sprzedażowego – każdy z nich zawiera bowiem umowy z osobami fizycznymi prowadzącymi indywidualne działalności gospodarcze. Uwagę na zmiany w szczególności winni zwrócić przedsiębiorcy z branży e-commerce, albowiem dotyczy ich każda z wprowadzonych regulacji. Zmiany są także istotne dla wszystkich przedsiębiorców świadczących usługi lub dokonujących sprzedaży z wykorzystaniem wzorców umów bądź regulaminów. Nowe regulacje prawne wymagają od przedsiębiorców zmiany ich regulaminów sklepów internetowych, wzorów umów czy regulaminów sprzedaży bądź świadczenia usług tj. dostosowania tych dokumentów do nowych uprawnień przysługujących przedsiębiorcom jednoosobowym. Pojawia się bowiem nowa, trzecia (obok konsumenta i przedsiębiorcy) kategoria podmiotu – przedsiębiorcy jednoosobowego, dla którego transakcja nie ma charakteru zawodowego – a w sensie całości praw i obowiązków jego status jest różny zarówno od konsumenta, jak i przedsiębiorcy. Co istotne, to na osobie zawierającej umowę z przedsiębiorcą jednoosobowym (sprzedawcy) ciąży obowiązek weryfikacji jaki charakter ma konkretna umowa i jakie powoduje obowiązki po jego stronie. W konsekwencji – każdy podmiot zawierający umowy z przedsiębiorcami jednoosobowymi winien nie tylko zmodyfikować regulaminy i wzorce umów, ale także wprowadzić schemat weryfikacji charakteru transakcji zawieranej z osobą fizyczną będącą przedsiębiorcą jednoosobowym. Jeżeli zatem nie dostosowaliście jeszcze Państwo swoich dokumentów i mechanizmów sprzedażowych do nowych przepisów – zapraszamy do kontaktu z Kancelarią celem uzyskania pomocy prawnej w tym zakresie.

Kto jest objęty nowymi przepisami?

Osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą nabędzie ochronę i wybrane przywileje właściwe dla konsumenta przy łącznym spełnieniu dwóch poniższych przesłanek:

posiadanie statusu przedsiębiorcy jednoosobowego – tj. bycie osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nowe regulacje i nabycie uprawnień konsumenckich w żadnym zakresie nie dotyczy zatem przedsiębiorców działających w innej formie prawnej – w tym w formie spółek wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS. W zakresie zaś przedsiębiorców jednoosobowych – objęcie ochroną konsumencką nie jest zależne od skali działalności przedsiębiorcy czy wielkości transakcji;

zawarcie jako przedsiębiorca jednoosobowy umowy, z której treści wynika, iż nie posiada ona dla tego przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez tego przedsiębiorcę działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ważne jest, iż kwestia przedmiotu działalności ujawnionego w CEIDG ma jedynie charakter pomocniczy i niewyłączny w zakresie weryfikacji charakteru transakcji. Niestety, brak jest innych wskazanych przez ustawodawcę kryteriów dokonania przedmiotowej oceny – a zatem przepisy nie są do końca precyzyjne i mogą budzić wątpliwości interpretacyjne.

Termin obowiązywania

Nowe przepisy stosuje się do umów zawieranych od 01 stycznia 2021r.

Charakter uprawnień przyznanych przedsiębiorcy jednoosobowemu

Przedsiębiorca jednoosobowy zawierający umowę nie mającą dla niego charakteru zawodowego zyskuje uprawnienia związane:

z prawem odstąpienia od umowy zawieranej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa,
ze stosowaniem niedozwolonych klauzul umownych,
z rękojmią za wady.

Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa

Przedsiębiorca jednoosobowy zawierający umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, która to umowa nie ma dla niego charakteru zawodowego – będzie miał prawo odstąpić od tej umowy w terminie 14 dni bez podawania przyczyny. Po złożonym oświadczeniu o odstąpieniu – umowę uważa się za niezawartą, a przedsiębiorca nie poniesie żadnych kosztów związanych z odstąpieniem od umowy, za wyjątkiem kosztem zwrotu rzeczy. Jednocześnie, to sprzedawca każdorazowo jest zobowiązany poinformować kupującego (tj. przedsiębiorcę jednoosobowego) o przysługującym mu prawie odstąpienia. Brak informacji skutkuje przedłużeniem terminu prawa odstąpienia – które wygasa dopiero po upływie 12 miesięcy od dnia upływu wynikającego z przepisu 14 dniowego terminu.

Niedozwolone postanowienia umowne

Względem przedsiębiorców jednoosobowych w zakresie umów nie mających dla tych przedsiębiorców charakteru zawodowego – znajdą zastosowanie przepisy dotyczące niedozwolonych klauzul umownych (art. 385¹-385³ k.c.). Wobec przedmiotowego, nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umów nie będą wiązać przedsiębiorcy jeżeli będą kształtowały jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Jednocześnie do przedsiębiorców będzie także stosowany ten sam co do konsumentów – katalog klauzul niedozwolonych np. dotyczących ograniczenia odpowiedzialności danej strony umowy.

Rękojmia za wady

Przedsiębiorca jednoosobowy w przypadku umów nie mających dla niego charakteru zawodowego zyska uprawnienia konsumenta dotyczące rękojmi za wady. Najistotniejsze z nich dotyczą domniemania istnienia wady stwierdzonej przed upływem roku od wydania rzeczy sprzedanej, wydłużenie terminu reklamacyjnego (brak obowiązku zbadania rzeczy i niezwłocznego poinformowania o wadzie), a także obowiązek uzyskania odpowiedzi na reklamację w terminie 14 dni (pod rygorem uznania zasadności żądania).

Radca Prawny Karol Spaliński