Kontynuowane są prace legislacyjne nad projektem ustawy zmieniającej ustawę z dnia 15 września 2000r. Kodeks Spółek Handlowych (tj. z dnia 22 lutego 2019r., Dz.U. z 2019 r. poz. 505). Zakończyły się już konsultacje publiczne projektu ustawy nowelizacyjnej. Obecnie oczekiwane jest stanowisko Wnioskodawcy projektu (tj. Ministra Aktywów Państwowych) co do przedstawionych w ramach konsultacji opinii i uwag. Ministerstwo zapewnia, że analizuje przesłane dokumenty i nie wyklucza zmian w projekcie nowelizacji.
W obecnym kształcie nowelizacji – jedną z najistotniejszych zmian jest wprowadzenie do polskiego systemu prawnego regulacji dotyczących grupy spółek, w ramach której spółka dominująca będzie mogła zarządzać spółkami zależnymi w celu realizacji wspólnego interesu gospodarczego. Podstawowym uprawnieniem przysługującym spółce dominującej będzie możliwość wydania wiążącego polecenia spółce zależnej.
Grupa spółek – istota. Grupa spółek będzie oznaczała spółkę dominującą i spółkę lub spółki od niej zależne, kierujące się – zgodnie z umową albo statutem każdej spółki zależnej – wspólną strategią gospodarczą (interes grupy spółek), umożliwiającą spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa nad spółką albo spółkami zależnymi. Zgodnie z nowelizacją – elementem identyfikującym grupę spółek będzie kierowanie się przez należące do grupy spółki, obok interesu własnego, także interesem grupy spółek – o ile nie narusza to uzasadnionego interesu wierzycieli i mniejszościowych wspólników albo akcjonariuszy spółki zależnej. Co istotne – zarówno spółka dominująca, jak i spółka zależna zobowiązane będą ujawnić w rejestrze swoje uczestnictwo w grupie spółek (w formie odpowiedniej wzmianki). Sankcją za niewykonanie obowiązku rejestrowego będzie niemożliwość skorzystania ze znowelizowanych przepisów dotyczących funkcjonowania grupy spółek.
Wiążące polecenie. Spółka dominująca będzie mogła wydawać spółce zależnej wiążące polecenia dotyczące prowadzenia spraw spółki – jeżeli będzie to uzasadnione określonym interesem grupy spółek. Spółka dominująca będzie uprawniona do wydawania poleceń w postaci pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej (np. w formie e-mail).
Wykonanie polecenia. Wykonanie polecenia spółki dominującej przez spółkę zależną będzie wymagało uprzedniej uchwały zarządu albo rady dyrektorów spółki zależnej. Jednocześnie, spółka zależna – w zależności od jej struktury kapitałowej – nie będzie miała lub będzie posiadała jedynie ograniczone możliwości odmowy wykonania wydanego jej polecenia (np. groźba niewypłacalności czy wyrządzenia szkody).
Odpowiedzialność. Za wykonanie wiążącego polecenia spółki dominującej członkowie organów spółki zależnej nie będą ponosili odpowiedzialności cywilnej względem spółki. Wyłączona będzie także odpowiedzialność karna tych osób wynikająca z przepisu art. 296 Kodeksu Karnego. Wykonanie wiążącego polecenia spółki dominującej będzie także przesłanką do uwolnienia się od osobistej odpowiedzialności członków zarządu spółki zależnej względem wierzycieli – jeśli wyłączną przyczyną niewypłacalności było wykonanie wiążącego polecenia, a spółka dominująca posiadania mienie pozwalające na zaspokojenie wierzytelności. Jednocześnie, nowelizacja przewiduje odpowiedzialność spółki dominującej za skutki wykonania przez spółkę zależną wydanego jej polecenia– zarówno względem wierzycieli spółki zależnej, jak i wobec spółki zależnej i jej wspólników (odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę czy obniżenie wartości udziału lub akcji).
Inne instytucje. Projektowana nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowy przewiduje także inne regulacje umożliwiające spółce dominującej efektywne zarządzanie spółkami zależnymi. Zostaną one przedstawione w ramach kolejnych artykułów.
Radca Prawny Karol Spaliński